Dab Tsi Ua Rau Tib Neeg Liab?

Cov txheej txheem:

Video: Dab Tsi Ua Rau Tib Neeg Liab?

Video: Dab Tsi Ua Rau Tib Neeg Liab?
Video: 12 tug tshiaj kav 12 lub xyoo 12 tug xeeb ceem qhia tus neeg yug rau liab xxyoo 2024, Lub peb hlis ntuj
Dab Tsi Ua Rau Tib Neeg Liab?
Dab Tsi Ua Rau Tib Neeg Liab?
Anonim
Dab tsi ua rau tib neeg liab?
Dab tsi ua rau tib neeg liab?

Ob meters ntev, ua los ntawm spruce, taw qhia ntawm ib kawg. Feem ntau, tus pas taw qhia ib txwm, tsuas yog nws qhov dav tshaj plaws thiab feem ntau yog nyob rau pem hauv ntej thib peb - ib qho cim qhia tseeb tias riam phom yog siv tau. Ib qho nthuav dav: nws yog 400 txhiab xyoo - uas txhais tau tias nws laus dua peb hom

Qhov tseeb tias nws koom nrog cov phiaj xwm dawb huv yog qhov tseem ceeb heev. Qhov tseeb yog tias qee yam zoo li hmuv hauv kev sim niaj hnub no tau siv los ntawm tib tus chimpanzees: tus pas ntse pab lawv tua tsiaj me hauv qhov. Pov ib pas yog qhov sib txawv heev. Raws li ib qho ntawm kev tshawb fawb keeb kwm keeb kwm, qhov no yog qhov sib cais tib neeg los ntawm apes.

Ntau pua xyoo dhau los, kws tshawb fawb keeb kwm Askiv James Woodburn tau siv sijhawm me ntsis nrog Hadza cov neeg yos hav zoov-khaws cia hauv Tanzania. Thiab kuv ua tib zoo mloog qhov tseeb tias hauv zej zog no yuav luag tsis muaj qhov sib txawv. Qhov tseeb, nws yog kev ncaj ncees kiag li. Hadza tsev neeg tsim cov pab pawg me me uas ncig ua ke ib zaug txhua ob peb lub lis piam. Lawv muaj pes tsawg leeg tsis ruaj tsis khov; ntawm qhov kev thov ntawm lawv cov tswv cuab, lawv tuaj yeem sib koom ua ke lossis sib cais. Lawv thaj tsam tsis muaj ciam teb meej; txhua tus hadza tuaj yeem nyob, yos hav zoov thiab khaws cov zaub mov txhua qhov chaw nws xav tau, thiab tsuas yog thaum lub caij qhuav qhuav lawv puas koom ua ke hauv pab pawg coob ntawm 100-200 tus neeg. Tsis muaj ib tus neeg nyob ruaj khov xws li zej zog lossis pab pawg neeg nyob ntawm no. Tseem tsis tau lees paub cov tub ceev xwm ib yam: ib tus ntawm lawv yuav muaj kev txawj ua haujlwm zoo tshaj plaws, thiab thaum muaj xwm txheej nyuaj xws li yos hav zoov hippos, nws yuav raug coj mus rau tom ntej - thiab nws yuav yog tus coj pab pawg ib ntus. Lub sijhawm hippopotamus raug tua, nws txoj kev coj noj coj ua xaus.

Ib qho kev sim los ntawm ib tus neeg Hadza los tswj hwm lub siab nyiam ntawm lwm tus tau ntsib nrog kev tawm tsam los ntawm txhua tus neeg. Txawm tias cov neeg yos hav zoov zoo tshaj plaws tsis muaj kev pheej hmoo mus tawm tsam xws li ib ntus, me me thiab tsis ruaj khov: tom qab tag nrho, tus tub rog zoo tuaj yeem raug tua hauv npau suav …

Qee lub sijhawm tom qab, Christopher Boehm los ntawm University of Southern California (USA) tau ua tib zoo mloog qhov tseeb tias cov qauv kev sib raug zoo no yog daim duab ntxeev ntawm lub ntiaj teb kev sib raug zoo ntawm chimpanzees. Lawv nyob hauv pab pawg hierarchical nruj me ntsis rau tus txiv neej alpha. Nws yog nws tus tswj hwm qib nkag mus rau khoom noj thiab tib neeg ntawm kev sib deev tsis sib xws - ob lub peev txheej tseem ceeb tsim nyog rau kev muaj sia nyob hauv Africa. Hauv nws phau ntawv 2000 Hierarchy in the Woods, Boehm qhia tias kev ncaj ncees tshwm sim thaum ntxov hauv tib neeg zej zog vim yog kev tshem tawm hierarchy raws li lub zog ntawm tus kheej. Raws li nws tau tshaj tawm, kev tuag ntawm lub zog hierarchy dhau los ua tau tsuas yog vim tias muaj kev tawm tsam ntawm riam phom. Txawm tias rab hmuv tsis ntuav, tus kws tshawb fawb hais tias, tseem ceeb dua hauv txhais tes ntawm cov muaj zog dua li txhais tes ntawm cov tsis muaj zog. Peb yuav rov qab los rau qhov no.

Thaum twg qhov no tshwm sim tsis meej. Cov hmuv, uas yog 400 txhiab xyoo, yog qhov tshwj xeeb, vim tsob ntoo tau khaws cia tsis zoo. Cov pob zeb xub xub tau khaws cia ntau dua, tab sis lawv tau pom meej dua tom qab tshaj li rab hmuv pov tseg (qhov piv txwv ntxov tshaj plaws yog 300 txhiab xyoo). Txawm li cas los xij, Christopher Boehm hais ntxiv, qhov no yog qhov cuam tshuam rau kev hloov pauv ntawm homo. Lub cev ntawm tus chimpanzee tsis yoog rau kev ntuav: qhov chaw siab dhau ntawm qhov nqus, txhais tes thiab xib teg yam tsis muaj tus yam ntxwv hloov pauv hauv daim ntawv ntawm tus ntiv tes tawm tsam kuj tsis tuaj yeem muab pov tseg zoo. Nws yog qhov txuj ci ntawm kev ntuav uas yog tus yam ntxwv ntawm tus neeg, tus kws tshawb fawb keeb kwm keeb kwm Paul Bingham thiab tus kws paub txog kev puas siab ntsws Joanna Sousa los ntawm Stony Brook University (Asmeskas) txhim kho lub tswv yim no hauv lawv phau ntawv qhia lub ntsiab lus "Tuag Los Ntawm Qhov Nyob Mus Ib Txhis thiab Yug Los ntawm Tib neeg ntiaj teb ". Lub peev xwm muab pov rau peb zoo li lub peev xwm khiav rau cheetah, lawv sib cav, Rubicon ntawm cov neeg sawv cev ntawm tib neeg hom (tib neeg hom, nco txog cov txheeb ze uas tau ploj mus) thiab txhua tus neeg. Sai li tus pas nrig sib npaug qhov tsis muaj zog thiab muaj zog, tib neeg zoo, uas nws txoj haujlwm tsis muaj nyob hauv kev txheeb xyuas los ntawm cov txiv neej tsis nyiam txiv neej, pib txhim kho raws li scalded.

Tsis muaj tus txiv neej alpha, peb cov poj koob yawm txwv yuav tsum tau ua qee qhov tsis muaj dab tsi: kev tswj hwm hauv nruab nrab ntawm cov zaub mov thiab nkag mus rau cov tswv cuab ntawm kev sib deev sib deev tau raug tshem tawm, tab sis ua rau lawv tsis tuaj yeem tswj tau txhais tau tias tua kev lag luam thiab kev puas siab puas ntsws ntawm ib leeg. Yog li, raws li cov neeg koom nrog txoj kev xav "Pov thaiv riam phom ua rau txiv neej tawm ntawm liab", peb cov poj koob yawm txwv yuav tsum tsim kom muaj kev txwv, cov cai ib txwm muaj rau txhua tus, kev cai lij choj thaum ub. Tib neeg yuav tsum kawm paub koom tes, tsis yog alpha txiv neej-kev sib raug zoo hauv qab, lwm yam hu ua "ntsug ntawm lub zog."

Ntawm no, ntawm chav kawm, ib tus tuaj yeem tawm tsam: nws tsuas yog siv riam phom pov tseg uas tsim kev sib koom ua ke ntawm tib neeg? Nyob rau xyoo 2012 Lub Rooj Sib Tham ntawm Ernst Strungmann Institute, muaj nyob hauv Frankfurt am Main (Lub Tebchaws Yelemees), Karel von Scheik, tus thawj coj ntawm lub koom haum Anthropology ntawm University of Zurich (Switzerland), tshaj tawm tsis ntseeg tias riam phom yog qhov ua rau kev tsim kho dua tshiab tib neeg zej zog. Tsis zoo ib yam, nws ntseeg: thawj tus neeg raug yuam kom cia siab rau tus nqi ntawm txhua tus neeg hauv lawv pab pawg me, feem ntau tsis tshaj 20-40 tus neeg. Yog li ntawd, kev ua nruj ua tsiv tsis tuaj yeem siv los tswj hwm cov txheej txheem kev sib raug zoo, uas ib txwm ua rau txiv neej tsis nyiam txiv neej ua rau muaj kev phom sij.

Cov neeg tawm tsam tam sim ntawd taw qhia tias chimpanzees hauv cov tsiaj qus kuj tseem vam khom rau qhov tshwj xeeb ntawm kev txawj ntse ntawm tib neeg. Thaum mus yos hav zoov, lawv faib lawv cov tsiaj nrog cov poj niam uas tsis koom nrog hauv rooj plaub, thiab lawv muab cov txiv hmab txiv ntoo ntawm kev sib sau ua ke. Txawm li cas los xij, tus txiv neej alpha nyob ntawd, thiab tseem tsis muaj qhov qhia txog riam phom pov tseg.

Hauv kev txhawb nqa lawv cov kev xav txog kev sib raug zoo ntawm kev sib raug zoo ntawm tib neeg thiab lawv cov riam phom thiab thev naus laus zis feem ntau, cov neeg txhawb nqa ntawm "phom / phom txiv neej" qhov kev xav tseem taw tes rau Neolithic. Kwv yees li 10 txhiab xyoo dhau los, kev ua liaj ua teb tau pib tso cai ua kom muaj nyiaj ntau nyob hauv tib txhais tes. Nws tsis muaj txiaj ntsig los sau cov nqaij uas yuav lwj rau hnub tom ntej; sau qoob loo yog ib qho ntawm thawj kauj ruam los tsim qhov kev hu ua oriental despotism, qhov twg kev tswj hwm cov khoom lag luam tau txiav txim siab yog ib qho ntawm cov hauv paus ntawm kev ua xeev.

Qhov ua tau los ntawm kev suav cov txiaj ntsig tau muab lub ntsiab lus rau qhov tshwm sim ntawm kev ua qhev: tus qhev tsis zoo li yuav tuaj yeem yos hav zoov kom tau zaub mov rau tus tswv, thaum nws yeej tuaj yeem plow. Nws yog qhov kev hloov pauv tshiab ntawm thev naus laus zis, cov kws tshawb fawb keeb kwm ntseeg, uas dhau los ua lub hauv paus ntawm lub xeev niaj hnub no.

Ntxiv mus, Herbert Jintis ntawm Santa Fe Institute (USA) sib cav hais tias kev paub zoo txog niaj hnub no mus rau kev ua nom ua tswv ncaj ncees kuj tau muab los ntawm thev naus laus zis kev nce qib hauv kev siv riam phom. Ntawm lawv, nws suav nrog cov phom, uas ua rau pawg tub rog tseem ceeb dua li cov tub rog caij nees thiab ua rau muaj kev loj hlob ntawm qhov tseem ceeb ntawm cov cuab yeej cuab tam thib peb hauv zej zog, nrog rau kev muaj zog zuj zus mus rau nws.

Ntxiv mus, kev ua kom muaj kev ywj pheej, Mr. Bingham ntseeg, niaj hnub no koom tes nrog kev tso cai ua tswv cuab thiab nqa riam phom, tso cai rau cov pej xeem cuam tshuam rau lub xeev txoj cai tswjfwm kev ua phem.

Zoo, qhov kev xav tshiab txog kev tsav tsheb ntawm tib neeg tsis muaj qhov phem dua li qhov kev xav ntawm kev ua haujlwm (thiab txiv neej … ntsaum tsis paub!), Thiab ntau dua li qhov kev xav ntawm kev sib deev (raws li lwm hom tsiaj liab yuav tsum muaj. dhau peb); yam tsawg nws yog dawb ntawm lawv cov paub tsis zoo. Tam sim no rau qhov hnyav tab sis xav tau kev thuam.

Ua ntej tshaj plaws, nws tsis paub meej tias vim li cas cov nqes hav dej yuav tsum tau kos kom raug raws li qhov cuam tshuam txog kev muab riam phom pov tseg. Ib tus kws kho mob budoka yuav qhia rau koj tias tsis yog pov pob polearms yuav luag tshem tawm qhov kev txiav txim siab qhov cuam tshuam ntawm kev quab yuam ntawm qhov txiaj ntsig ntawm kev sib ntaus sib tua. Ib qho ntxiv, kos duab ntawm kev siv riam phom (thiab tsuas yog siv ob txhais tes) tseem ceeb dua li qhov muaj peev xwm ntawm riam phom thaum ub los yog lub cev muaj zog; Vim li cas tib neeg cov poj koob yawm txwv yuav tsum sib txawv? Cia peb nco qab tib yam cheetahs: thaum cov txwj laus qhia lawv kom khiav, lawv nrawm mus rau 110 km / h; thaum lawv tsis raug qhia (lub tawb qhib cua, tus menyuam uas tau poob nws niam nws txiv thaum ntxov), lawv tsis tuaj yeem khiav nrawm dua 50 km / teev. Kev kawm kom siv riam phom tsis yog pov tseg, twb nyob rau thawj theem, yuav tsum tau siv cov nyom lub cev kom muaj zog raws li qhov tseem ceeb ntawm kev muaj hwj chim, vim tias muaj peev xwm tuav rab hmuv tau sai thiab raug yog qhov tseem ceeb tshaj qhov muaj zog.

Nws kuj tseem tsis meej meej qhov kev xav tias hom tsiaj ua ntej tib neeg tau ua los ntawm cov yam ntxwv ntawm chimpanzee zej zog. Nco qab: Bonobos pygmy chimpanzees tsis siv kev ua phem rau txhawm rau txheeb tawm yam, lawv tsis muaj kev tsov rog thaum ub, thiab lub taub hau ntawm pab yaj yog poj niam - thiab tsis yog "alpha" (hauv qhov kev nkag siab tias nws tsis txwv kev sib deev nrog lwm tus) ntawm cov txiv neej). Ib zaug ntxiv, lawv tau xyaum tsis muaj kev sib tsoo ntawm txiv neej thiab poj niam; txiv neej ua siab ntev rau tus menyuam thiab tub ntxhais hluas bonobos. Nws yuav zoo li, dab tsi tiv thaiv tus txiv neej (thiab nws muaj zog dua li poj niam hauv bonobos, zoo li hauv tib neeg lossis chimpanzees) los ntawm kev tswj hwm lub hwj chim? Tsis muaj dab tsi, tshwj tsis yog tias lawv tsis tuaj yeem tawm tsam ib tus los ntawm ib pab pawg sib koom ntawm poj niam.

Cov txiv neej, ntawm qhov tod tes, vim lawv lub siab xav ua tus thawj, tsis tuaj yeem cuam tshuam tau zoo. Yog li ntawd, kev ntseeg ntawm lub hwj chim tsis nyob ntawd - ntev ua ntej pom qhov muaj riam phom pov tseg. Los ntawm txoj kev, cov ceg ntawm chimpanzees thiab hominids faib tsuas yog 5, 5 lab xyoo dhau los, thiab bonobos tshwj xeeb qeeb dua li "tus qauv" chimpanzees, khaws ntau qhov qub qub rau tib neeg thiab chimpanzees. Yog li lawv nyob ze rau tib neeg ntau dua li lwm hom (txawm tias cov ntshav tuaj yeem hloov pauv tau). Yog li ntawd, yog tias peb yuav tsum ua qauv thawj cov tib neeg hauv zej zog raws li cov liab niaj hnub no, yog li vim li cas piv txwv ntawm chimpanzees, thiab tsis yog bonobos, uas cov txiv neej alpha tsis tuaj kawm ntawv? Tej zaum tom qab ntawd nws yuav yooj yim los piav qhia lawv lub caij nplooj zeeg, lossis tej zaum tsis xav tau txhua?

Thaum kawg, hais txog kev ncaj ncees. Nws yog, tau kawg, tuaj yeem txiav txim siab raws lub hauv paus ntawm Hadza zej zog txog qhov muaj lossis tsis muaj kev tsis sib xws ntawm tib neeg cov poj koob yawm txwv ntau pua txhiab xyoo dhau los, tab sis ib qho yuav tsum tsis txhob hnov qab txog cov ntsiab lus. Yog li, qee qhov tshwj xeeb ntawm kev faus neeg ntawm Paleolithic ua rau ib qho ua xyem xyav txog kev ncaj ncees ntawm tib neeg nyob rau lub sijhawm ntawd: twb nyob hauv lub sijhawm ntawd, cov pob txha nrog cov lej sib txawv ntawm cov khoom sib txawv ntawm cov nyom nyuaj nyob ze.

Yog, thiab ntawm cov neeg Australian haiv neeg, tsis muaj kev sib cuag nrog cov neeg dawb, kev tsis sib xws tau ntseeg tau zoo: tus tub rog txawj ntse feem ntau pib, nyob ib leeg lossis nrog pab pawg ntawm cov neeg koom tes, los ua phem rau nws cov phooj ywg pab pawg. Txawm hais tias cov neeg Aboriginal feem ntau tsuas tsis zoo li muaj qhov xav tau, uas yog vim li cas qhov kev coj ua no tsis muaj feem cuam tshuam rau zej zog; kev siv thev naus laus zis, raws li peb tuaj yeem pom, kev muaj riam phom pov tseg tsis tiv thaiv cov neeg Australian los ntawm kev cais cov txiv neej alpha hauv lawv cov zej zog. Thiab yog tias tsuas yog cov neeg Australian!

Raws li cov ntaub ntawv los ntawm NewScientist.

Pom zoo: